“The International Resilience Project” (Edith Henderson Grotberg, Ph.D.) is voor ons een belangrijke inspiratiebron geweest bij het samenstellen van de coachingkaarten: Okidootjes Veerkracht. Wat is veerkracht? Welke factoren zijn bepalend voor veerkracht? “A guide to promoting resilience in children strengthening the human spirit” is een praktische handleiding voor volwassen om kinderen te helpen hun veerkracht te versterken. Een must read voor iedereen die kinderen heeft en/of met kinderen werkt.
Het concept van veerkracht is niet nieuw, hoewel het juist definiëren een probleem blijft. Een aantal onderzoekers hebben specifieke factoren geïdentificeerd, zoals vertrouwde relaties, emotionele ondersteuning buiten de familie, zelfbeeld, het stimuleren van autonomie, hoop, verantwoordelijk risico nemen, een gevoel van liefde, schoolprestatie, geloof in een God en moraliteit, onvoorwaardelijke liefde voor iemand. Maar er is onvoldoende begrip van de dynamische interactie van deze factoren, hun rol in verschillende contexten, hun expressie en hun bronnen. De eigen genetische samenstelling en het temperament van een kind zijn van fundamenteel belang om te kunnen vechten. Dat wil zeggen een kwetsbaarheid van een kind voor angst, uitdagingen, stress of onbekendheid bepaalt zijn of haar zelfbeeld, hoe hij of zij met anderen reageert en hoe hij of zij tegenspreekt.
Edith Grotberg definieert veerkracht als een ‘universele capaciteit die een persoon, groep of gemeenschap toelaat, de schadelijke gevolgen van tegenslag’ te voorkomen, minimaliseren of te overwinnen.’ Door dit construct te onderzoeken op internationaal niveau, stelt het International Resilience Project ons in staat om een beetje inzicht te krijgen in de combinatie van factoren die resulteren in veerkracht in kinderen. In de Gids zijn de belangrijkste factoren die veerkracht vormen ingedeeld in drie rubrieken:
| ik heb… | ik ben… | ik kan… |
Door deze gids te schrijven heeft Edith Grotberg een reeks concepten omgezet in praktische tools die kunnen worden opgenomen in het dagelijks werk van ontwikkelingsprojecten. Zo dient het ook als een voorbeeld van hoe theorie en onderzoek in de praktijk kan worden omgezet.[uitgave: Bernard van Leer Foundation, 1995]
CHECKlist voor kinderen
De volgende items zijn in het International Resilience Project gebruikt als checklist voor percepties van veerkracht bij kinderen.
• Het kind heeft iemand die totaal (onvoorwaardelijk) van hem/haar houdt.
• Het kind heeft een oudere persoon buitenshuis die zij/hij kan vertellen over problemen en gevoelens.
• Het kind wordt geprezen omdat het dingen zelfstandig en alleen doet.
• Het kind kan erop rekenen dat haar/zijn familie of verzorger er is wanneer dat nodig is.
• Het kind kent iemand waarop hij/zij wil lijken.
• Het kind heeft vertrouwen dat het goed komt.
• Het kind doet aardige dingen waardoor mensen hem/haar leuk vinden.
• Het kind gelooft in een macht groter dan gezien.
• Het kind is bereid nieuwe dingen te proberen.
• Het kind wil graag bereiken in wat hij/zij doet.
• Het kind maakt plannen om dingen te doen.
• Het kind voelt dat wat zij/hij doet een verschil maakt in de manier waarop gebeurtenissen kunnen gaan.
• Het kind vindt zichzelf leuk.
• Het kind kan zich concentreren op een taak en daarbij blijven.
• Het kind heeft gevoel voor humor.
> A guide to promoting resilience in children strengthening the human spirit by Edith Grotberg